Τι προβλέπει το Σύνταγμα αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση
Πιο ορατό από ποτέ είναι πλέον το ενδεχόμενο να προκηρυχθούν επαναληπτικές εκλογές στην χώρα, δεδομένου ότι οι μέχρι σήμερα διαβουλεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας βαίνουν άκαρπες. Εάν οι εκτιμήσεις επαληθευτούν τότε ενδεχομένως οι εκλογές να προκηρυχθούν πριν από το τέλος της επόμενης εβδομάδας – πιθανότατα για 10 ή 17 Ιουνίου.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, εάν και ο αρχηγός του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος – στη συγκεκριμένη περίπτωση του ΠαΣοΚ – επιστρέψει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη διερευνητική εντολή για τον σχηματισμό κυβέρνησης, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να καλέσει όλους τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων και, αν και τότε επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει τον σχηματισμό κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών.
Η διαδικασία αυτή δεν προβλέπεται ρητώς πόσο διαρκεί, όμως συνταγματολόγοι λένε ότι η διαβούλευση αυτή μπορεί να διαρκέσει «εύλογο χρόνο» τον οποίο προσδιορίζουν έως δύο ημέρες το πολύ.
Σε περίπτωση νέας αποτυχίας αναθέτει στον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό (υπηρεσιακής) κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής για να διενεργήσει εκλογές και διαλύει τη Βουλή.
Ανεξάρτητα από τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης, στις 17 Μαΐου θα πρέπει να συγκληθεί η Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 6ης Μαΐου, όπως ορίζει το Προεδρικό Διάταγμα για «τη διάλυση της Βουλής, την προκήρυξη εκλογών και τη σύγκληση της νέας Βουλής» που υπογράφηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια και θυροκολλήθηκε στις 11 Απριλίου 2012.
Συνταγματολόγοι αναφέρουν ότι η ημερομηνία αυτή μπορεί να έρθει πιο νωρίς αν ο Κάρολος Παπούλιας εκδώσει νέο Προεδρικό Διάταγμα που να ορίζει σύγκληση της Βουλής π.χ. 2, 3 ή 4 ημέρες νωρίτερα – πάντα όμως όχι εις βάρος των προθεσμιών των εντολών.
Έχει διατυπωθεί πάντως και η άποψη ότι μπορεί να προκηρυχθούν εκλογές και χωρίς σύγκληση της Βουλής και ορκωμοσία των νέων μελών της.
Εκλογές με λίστα
Με βάση την εκλογική νομοθεσία, αν γίνουν βουλευτικές εκλογές μέσα σε διάστημα μικρότερο των 18 μηνών από τις προηγούμενες, δεν απαιτείται σταυρός προτίμησης για τους υποψήφιους βουλευτές.
Αλλαγές στις έδρες
Το Σύνταγμα ορίζει ότι αν διεξαχθούν εκλογές μετά τον Μάιο, τότε πρέπει να διενεργηθούν με βάση την τελευταία απογραφή, δηλαδή εκείνη που έγινε μόλις έναν χρόνο πριν (Μάιος 2011), τα αποτελέσματα της οποίας πρέπει να έχουν δημοσιευθεί μέχρι τα τέλη Μαΐου.
Ακόμα όμως και αν δεν δημοσιευθούν, το Σύνταγμα προβλέπει ρητά ότι μετά την πάροδο ενός έτους από την τελευταία ημέρα διεξαγωγής της απογραφής (24 Μαΐου 2011) τα αποτελέσματα θεωρούνται δημοσιευμένα. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή αν δεν υπάρχουν επεξεργασμένα, έτοιμα προς δημοσίευση, υπάρχει ζήτημα παράβασης καθήκοντος για την αρμόδια Αρχή που διενήργησε την απογραφή του πληθυσμού.
Έτσι, ανοίγουν θέματα προσφυγών μετά τις νέες εκλογές στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) που θα δικαιώσει όσους επιλαχόντες βουλευτές προσφύγουν, αλλάζοντας έτσι το «χρώμα» τουλάχιστον 10 εδρών. Και αυτό καθώς, όπως εκτιμάται, τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής θα οδηγήσουν σε ανακατανομή των εδρών που αντιστοιχούν στις εκλογικές περιφέρειες, εφόσον υπάρχουν μεγάλες αλλαγές στον πληθυσμό και την κατανομή του.
Η διαδικασία αυτή δεν προβλέπεται ρητώς πόσο διαρκεί, όμως συνταγματολόγοι λένε ότι η διαβούλευση αυτή μπορεί να διαρκέσει «εύλογο χρόνο» τον οποίο προσδιορίζουν έως δύο ημέρες το πολύ.
Σε περίπτωση νέας αποτυχίας αναθέτει στον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό (υπηρεσιακής) κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής για να διενεργήσει εκλογές και διαλύει τη Βουλή.
Ανεξάρτητα από τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης, στις 17 Μαΐου θα πρέπει να συγκληθεί η Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 6ης Μαΐου, όπως ορίζει το Προεδρικό Διάταγμα για «τη διάλυση της Βουλής, την προκήρυξη εκλογών και τη σύγκληση της νέας Βουλής» που υπογράφηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια και θυροκολλήθηκε στις 11 Απριλίου 2012.
Συνταγματολόγοι αναφέρουν ότι η ημερομηνία αυτή μπορεί να έρθει πιο νωρίς αν ο Κάρολος Παπούλιας εκδώσει νέο Προεδρικό Διάταγμα που να ορίζει σύγκληση της Βουλής π.χ. 2, 3 ή 4 ημέρες νωρίτερα – πάντα όμως όχι εις βάρος των προθεσμιών των εντολών.
Έχει διατυπωθεί πάντως και η άποψη ότι μπορεί να προκηρυχθούν εκλογές και χωρίς σύγκληση της Βουλής και ορκωμοσία των νέων μελών της.
Εκλογές με λίστα
Με βάση την εκλογική νομοθεσία, αν γίνουν βουλευτικές εκλογές μέσα σε διάστημα μικρότερο των 18 μηνών από τις προηγούμενες, δεν απαιτείται σταυρός προτίμησης για τους υποψήφιους βουλευτές.
Αλλαγές στις έδρες
Το Σύνταγμα ορίζει ότι αν διεξαχθούν εκλογές μετά τον Μάιο, τότε πρέπει να διενεργηθούν με βάση την τελευταία απογραφή, δηλαδή εκείνη που έγινε μόλις έναν χρόνο πριν (Μάιος 2011), τα αποτελέσματα της οποίας πρέπει να έχουν δημοσιευθεί μέχρι τα τέλη Μαΐου.
Ακόμα όμως και αν δεν δημοσιευθούν, το Σύνταγμα προβλέπει ρητά ότι μετά την πάροδο ενός έτους από την τελευταία ημέρα διεξαγωγής της απογραφής (24 Μαΐου 2011) τα αποτελέσματα θεωρούνται δημοσιευμένα. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή αν δεν υπάρχουν επεξεργασμένα, έτοιμα προς δημοσίευση, υπάρχει ζήτημα παράβασης καθήκοντος για την αρμόδια Αρχή που διενήργησε την απογραφή του πληθυσμού.
Έτσι, ανοίγουν θέματα προσφυγών μετά τις νέες εκλογές στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) που θα δικαιώσει όσους επιλαχόντες βουλευτές προσφύγουν, αλλάζοντας έτσι το «χρώμα» τουλάχιστον 10 εδρών. Και αυτό καθώς, όπως εκτιμάται, τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής θα οδηγήσουν σε ανακατανομή των εδρών που αντιστοιχούν στις εκλογικές περιφέρειες, εφόσον υπάρχουν μεγάλες αλλαγές στον πληθυσμό και την κατανομή του.
Αρθρο με πληροφορίες από "τα Νέα"
