Η μεταμόρφωση του λαϊκισμού

 Το κύρος και ο... λάκκος


της Μαρίας Κατσουνάκη

Αν και αποκαλείται κυβέρνηση συνεργασίας, ο όρος εμφανίζεται κενός περιεχομένου. Από τη μια, ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος προσπαθεί να παίξει τον ρόλο του με σοβαρότητα και προσεκτικές κινήσεις και, από την άλλη, ένας θίασος ποικιλιών δείχνει μεγάλη κινητικότητα και προθυμία αλλά δεν πείθει κανέναν ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Κάπως έτσι, αυτή η αταίριαστη και χωρίς πρόγραμμα συνεργασία κινδυνεύει να καταλήξει σε πλειοδοσία λαϊκισμού. Απέναντι στον νέο πρωθυπουργό παρατάσσονται σε σχηματισμό: η εσωκομματική κόντρα στο ΠΑΣΟΚ, η ασυνεννοησία ανάμεσα σε υπουργούς του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ. Παράλληλα, η δηλωμένη προεκλογική περίοδος προσφέρει υλικό στα στελέχη του ΠΑΣΟΚ για ανασύνταξη και αναστοχασμό. Οσο για τη Ν.Δ., μοναδική της έγνοια είναι να τηρηθεί η ημερομηνία των εκλογών.

Ωραία όλα αυτά, διατυπώνονται θέσεις και επισημάνσεις χρήσιμες και ενδιαφέρουσες. Είναι όμως αυτό που περιμένει κανείς από μια κυβέρνηση συνεργασίας σε εποχή ιστορικής κρίσης; Οι δεσμεύσεις της δανειακής σύμβασης αφήνουν περιθώρια για επιμέρους ρυθμίσεις και συμφωνίες. Ετσι, ο υπουργός Μεταφορών έχει, καθώς φαίνεται, το περιθώριο για προεκλογικούς χειρισμούς: την ώρα που οι εργαζόμενοι στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς πραγματοποιούν 4ωρη στάση εργασίας αντιδρώντας στην εργασιακή εφεδρεία, ο κ. Βορίδης εκφράζει την άποψη ότι ήταν λάθος οι διαδικασίες που αποφασίστηκαν για να μπουν στο καθεστώς εφεδρείας. Αφήνει επίσης ανοιχτό το ενδεχόμενο να γίνουν αλλαγές στον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο Ραγκούση για την απελευθέρωση των ταξί…

Και ενώ ο ΛΑΟΣ «ποτίζει» τα εκλογικά ποσοστά του να ανθίσουν, στελέχη του ΠΑΣΟΚ μιλούν για τη σκοτεινή πλευρά και το τέλος της μεταπολίτευσης, τραβώντας διαχωριστικές γραμμές με το παρελθόν.

Ο λαϊκισμός τροφοδοτεί, και ανατροφοδοτείται από, τις πελατειακές αντιλήψεις. Οταν λοιπόν δεν προχωράει η λύση διαχρονικών και διαρθρωτικών προβλημάτων της κοινωνίας και του δημόσιου τομέα, αλλά εφαρμόζονται ημίμετρα άδικα και βάναυσα (βλέπε εργασιακή εφεδρεία με ηλικιακά κριτήρια), τότε ένα είναι βέβαιο: ότι όχι μόνο δεν εξυγιαίνεται το Δημόσιο, αλλά παραμένει ισχυρός και αμετακίνητος θεσμός ο «κολλητός». Θα μειωθούν τα έξοδα ή θα βελτιωθεί η αποδοτικότητα των δημόσιων οργανισμών και των ΔΕΚΟ; Μάλλον όχι. Απλώς το σύστημα αναζητάει κι εδώ τον πιο «αναίμακτο» τρόπο για να προστατεύσει τον εαυτό του. Λαϊκίζει, αποσύροντας τους ηλικιακά εκτεθειμένους και προστατεύοντας τα νεότερα «δικά του παιδιά».

Ο λαϊκισμός εξυπηρετεί συμφέροντα, αλλά εφευρίσκει και στρατηγικές. Εξελίσσεται, αναπροσαρμόζεται, παραμένει αστείρευτος. Οσο και αν αποκαλύπτεται δεν πλήττεται. Απλώς μεταμορφώνεται.

πηγή: Καθημερινή, Τετάρτη 30/11/2011