Κόμματα και δημόσιο χρήμα

Τα "κόμματα των χορηγών" και η κοινωνία πολιτών.

Πολλή κουβέντα γίνεται για την κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων. Λαϊκίστικες φωνές (Μπακογιάννη, Καμμένος, Μάνος, Ραγκούσης και μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα)
πρωτοστατούν υπέρ της μείωσης (μέχρις εξαφανίσεως) αυτής της χρηματοδότησης. Το θέμα, αν και φαινομενικά ήσσονος σημασίας για τη συγκυρία, «σηκώνεται» ψηλά στην ημερήσια διάταξη των κυρίαρχων μέσων και το κοινό (ή μεγάλο μέρος του), μέσα στο αντι – πολιτικό κλίμα που καλλιεργείται, συντάσσεται παρορμητικά με την αντίληψη ότι τα κόμματα «απομυζούν το χρήμα των φορολογουμένων».

Ας κάνουμε μια κριτική στάση στο χείμαρρο του εύκολου αντικομματισμού. Τα κόμματα ως βασικοί θεσμοί της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας αναλαμβάνουν την  διαμεσολάβηση κοινωνικών αιτημάτων στα θεσμοποιημένα κέντρα λήψης αποφάσεων. Αντανακλούν κοινωνικούς συσχετισμούς, ιδεολογικές τοποθετήσεις, πολιτικές αντιπαραθέσεις.

Ως εκ τούτου, οφείλουν να λειτουργούν με διαφάνεια και εσωτερική δημοκρατία, προστατευμένα από ισχυρά οικονομικά συμφέροντα και προς το συμφέρον των πολλών. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται συνδυασμό δύο μέσων: μαζική στήριξη από τα μέλη – φίλους και κρατική χρηματοδότηση. Εφόσον τα κόμματα (και μιλάμε εδώ για τα κόμματα εξουσίας) διαστρέβλωσαν το ρόλο τους και από φορείς παραγωγής πολιτικής έγιναν πελατειακά δίκτυα που λεηλατούν το κράτος, απαξίωσαν την ιδέα της δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών στο εσωτερικό τους.

Εκτοξεύεται έτσι στη δημόσια σφάιρα η έμμεση πρόταση τα κόμματα να στηρίζονται (αφού απαξιώθηκαν από τους πολίτες) αποκλειστικά σε χορηγούς, έτσι ώστε η ύπαρξή τους και η επιβίωσής τους να εξαρτάται από την υπεράσπιση συγκεκριμένων (ιδιοτελών) συμφερόντων.

Κι αν για τα δύο κόμματα εξουσίας (και τα ομόλογά τους στις ευρωπαϊκές χώρες), η «χορηγία» (βλέπε Siemens) αποτελεί άρρητη αλλά θεμιτή τακτική για την κάλυψη των εξόδων τους, για μια δημοκρατικά προσανατολισμένη κοινωνία πολιτών τέτοια εξέλιξη θα πρέπει να θεωρείται υψηλής επικινδυνότητας για τη φύση των θεσμών της δημοκρατίας (μέχρι τουλάχιστον να βρει κάτι καλύτερο και δημοκρατικότερο να τους αντικαταστήσει…).

Η δύναμη των κομμάτων πρέπει να είναι οι ιδέες τους, οι κοινωνικές τους αναφορές, η μαζική βάση τους (και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να στραφεί η οργισμένη μας κριτική) και όχι η εξυπηρέτηση των οικονομικών ελίτ. Και είναι υποκριτικό το ίδιο πολιτικό προσωπικό που δυσφήμησε τη λειτουργία των κομμάτων (συγκάλυψη σκανδάλων, παραγραφή αδικημάτων, παραγοντισμοί, καριερισμός, πελατειασμός) να κόπτεται για τη δήθεν σπατάλη. Και την ίδια στιγμή που οι μικρομεσαίοι βουλιάζουν από τα χρέη, να «κανονίζει» τα χρέη των 2 κομμάτων (που συγκυβερνούν άτυπα τα τελευταία 38 χρόνια) εντείνοντας την απέχθεια   των πολιτών για το θεσμό του κόμματος (ένα θεσμό που με διαφορετική λειτουργία θα αποτελούσε πλούτο για τη δημοκρατία).

Συνοψίζοντας, κόμματα χρειαζόμαστε (παράλληλα με την αυτοοργάνωση σε άλλες συλλογικότητες, το δραστήριο συνδικαλισμό, τα τοπικά συμβούλια και επιτροπές, τα δίκτυα αλληλεγγύης) αλλά με διαφορετικό περιεχόμενο από αυτό στο οποίο μας «εκπαίδευσε» ο πελατειακός νεοφιλελευθερισμός (άλωση του κράτους με παράλληλη ενίσχυση ιδιωτικών συμφερόντων) ΠΑΣΟΚ – ΝΔ. Η κρατική στήριξη δεν είναι επαρκής αλλά αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση (καθώς η στήριξη από τα μέλη φθίνει ελέω κρίσης) για να θέσουμε τις βάσεις για άλλου τύπου κόμματα.